Kuduzun Tarihçesi ve Küresel Etkisi
Doç. Dr. Mehmet Çelik, kuduzun insanlık tarihinin en eski hastalıklarından biri olduğunu belirterek, hastalığın eski uygarlıkların yazıtlarında dahi yer aldığını ifade etti. Kuduz, özellikle Asya ve Afrika'da olmak üzere dünya genelinde 150'den fazla ülkede ciddi bir halk sağlığı sorunu olarak kabul ediliyor. Her yıl on binlerce kişinin ölümüne yol açan bu hastalık, özellikle 15 yaş altı çocukları tehdit ediyor.
Kuduz Hastalığının Türkiye'deki Durumu
Türkiye, kuduz hastalığı açısından hâlâ endemik bir bölge olarak kabul edilmekte. Ülkede her yıl yaklaşık 250.000 kuduz riskli temas bildirimi yapılıyor ve ortalama olarak 1-2 kuduz vakası tespit ediliyor. Doç. Dr. Çelik, kuduzun ciddi bir halk sağlığı sorunu olduğunu ve gereken önlemlerin alınması gerektiğini vurguluyor.
Kuduz Hastalığı ve Korunma Yolları
Kuduz, esas olarak enfekte hayvanların ısırıkları ile bulaşan viral bir hastalıktır. Doç. Dr. Çelik, hastalığın kontrol altına alınması için hayvanların düzenli olarak aşılanması ve gözetim altında tutulması gerektiğini belirtiyor. Ayrıca, kuduz riski taşıyan hayvan ısırıkları sonrası derhal tıbbi müdahale ve gerekli durumlarda kuduz aşısı uygulanması hayati önem taşımaktadır.
Toplumsal Farkındalık ve Eğitim Çalışmaları
Doç. Dr. Çelik, kuduz konusunda toplumsal farkındalığın artırılmasının ve doğru bilgilendirme yapılmasının önemine değinmektedir. Halk arasında kuduz ve diğer zoonotik hastalıklar hakkında bilinç düzeyini artırmak için eğitim programları ve kampanyalar düzenlenmesi gerektiğine dikkat çekiyor.
Önleyici Sağlık Hizmetlerinin Rolü
Ülke genelinde kuduz gibi zoonotik hastalıkların önlenmesi ve kontrol altına alınması için sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi gerekiyor. Doç. Dr. Çelik, özellikle kırsal bölgelerde yaşayan insanların bu tür hastalıklar konusunda daha fazla bilgilendirilmesi ve korunma yöntemlerine erişiminin sağlanması gerektiğini vurgulamaktadır.
“Tilki, kurt ve çakal teması daha yüksek kuduz riski taşırken, köpek teması kuduz bakımından orta düzeyde riske sahiptir, fakat dünyanın pek çok bölgesinde özellikle gelişmekte olan ülkelerde kuduz bulaşındaki en önemli aracılar köpeklerdir. Kuduz insan ve memeli hayvanların çoğunda ensefalit denilen beyin iltihabına sebebiyet vermektedir. Virüs merkezi sinir sistemini enfekte ettikten ve klinik belirtiler ortaya çıktıktan sonra kuduz vakalarının %100'ü ölümcüldür. Kuduz klinik bulguları geliştikten sonra özgün bir tedavisi yoktur. Dolayısıyla, hastalığın gelişmemesi için, gerekli görülen durumlarda temas sonrası korunma olabildiğince erken başlanmalıdır. Bazı durumlarda temas sonrası korunma gerekmeyebilir. Örneğin, fare, sıçan, sincap, hamster, kobay, gerbil, tavşan, yabani tavşan ısırıklarında, ülkemizde eve giren yarasaların ısırığı veya evde yarasa bulunması durumunda, soğukkanlı hayvanlar (yılan, kertenkele, kaplumbağa vb.) tarafından ısırılma durumunda, kümes hayvanları ısırıklarında, sağlam derinin yalanması, hayvana dokunma veya besleme, bilinen ve halen sağlam bir kedi veya köpek tarafından 10 günden daha önce ısırılma veya temas durumlarında kuduz proflaksisi (önleyici tedavi) gerekli değildir. Temas sonrası proflaksi gereken durumlarda iyi bir yara bakımı (yara yerinin derhal bol akarsuyla (basınçlı su veya hortum ucunun sıkılarak mümkün olduğu kadar jet akımın sağlanması şeklinde) ve sabunla iyice yıkanması), gerekli durumlarda antibiyotik tedavisi (hekimin uygun gördüğü durumlarda ve kısa süreli), tetanoz aşılanması, kuduz aşısı uygulaması ve kuduz immünglobulin uygulaması hayat kurtarıcı olabilir. Ayrıca temas öyküsü olan kişilerin kuduz aşı takvimindeki belirlenen tarihlerde aşılarını yaptırmaları son derece elzemdir”
Öte yandan Doç. Dr. Çelik, hastanede görevli personele kuduz hastalığı, kuduz aşısı ve hastalıktan korunmanın yolları konusunda toplantı düzenleyerek bilgilendirme yaptı. Haber ZAFER AĞIRMATLI