Güneydoğu Anadolu Bölgesi, tarımsal üretimdeki aşırı yer altı suyu kullanımıyla karşı karşıya. Elektrikli motopompların yaygın kullanımı, yer altı sularının hızlı tükenmesine sebep oluyor, bu durum sürdürülebilir tarım ve çevresel dengeler açısından ciddi sorunlar doğuruyor.
Tarımın Su Kaynakları Üzerindeki Baskısı
Dicle Elektrik tarafından yapılan bilgilendirmeye göre, Diyarbakır, Mardin, Siirt, Şırnak, Batman ve Şanlıurfa'da tarımsal sulamada yer altı suyunun aşırı kullanılması, bu bölgelerde ciddi çevresel tehditler oluşturuyor. Bölgedeki pamuk, mısır ve buğday üretimi, Türkiye tarımsal üretiminin büyük bir kısmını oluşturuyor. Ancak bu üretim, yer altı sularının hızla azalmasına neden oluyor.
Yer Altı Suyu Tüketiminin Küresel Etkileri
Dicle Elektrik Genel Müdürü Yaşar Arvas, yer altı sularının aşırı kullanımının dünyanın dönüş ekseninde kaymalara etki ettiğini belirten araştırmaların sonuçlarına dikkat çekiyor. 1993 ile 2010 yılları arasında yer altından çekilen 2 trilyon ton suyun, dünyanın coğrafi kutuplarında kaymalara neden olduğunu ifade ediyor.
Yerel ve Küresel Dengeleri Tehdit Eden Su Yönetimi
Arvas'ın vurguladığı gibi, aşırı yer altı suyu kullanımı sadece yerel çevresel sorunlara değil, aynı zamanda küresel jeofiziksel dengelere de zarar veriyor. Bu durum, su kaynaklarının yönetimi konusunda yeni stratejilerin geliştirilmesinin önemini ortaya koyuyor.
Elektrikle Sulamanın Yüksek Maliyeti
130 bin çiftçinin %70'i tarımsal sulama için elektrikle çalışan motopomplar kullanıyor, bu durum yıllık 7,25 milyar kWh elektrik tüketimiyle milyarlarca metreküp yer altı suyunun çekilmesine neden oluyor. Bu miktar, Türkiye'deki tarımsal sulamada kullanılan elektriğin yaklaşık %47'sine denk geliyor ve yer altı suyu kullanımının aşırılığının boyutunu gözler önüne seriyor.
Kayıtdışı Elektrik Kullanımı ve Çözüm Arayışları
Dağıtım bölgelerinde kayıtlı 26 bin 200 elektrik trafosuna ek olarak 8 bin 189 kaçak trafo tespit edilmiş. Bu durum, yer altı sularının azalması ve çiftçilerin daha derinlerden su çekmek zorunda kalmasıyla daha da karmaşık bir hal alıyor. Bilimsel araştırmalar ışığında, tarımsal sulama kaynaklı kaçak elektrik kullanımıyla mücadele, bu geniş çaplı sorunların üstesinden gelmede önemli bir rol oynuyor.
Yer altı sularının aşırı kullanımı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde hem çevresel hem de sosyo-ekonomik dengeleri tehdit ederken, sürdürülebilir sulama yöntemlerine ve kaynak yönetimine olan ihtiyacı da artırıyor. Çözüm, yalnızca teknolojik yenilikler ve bilinçlendirme çalışmalarıyla değil, aynı zamanda etkili su yönetimi politikaları ve stratejileriyle mümkün olacak gibi görünüyor.İHA