Kısa Vadeli Dış Borç Stoku Artışı
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Mayıs 2024 dönemine ilişkin kısa vadeli dış borç istatistiklerini açıkladı. Buna göre, kısa vadeli dış borç stoku, mayıs sonu itibarıyla 2023 sonuna göre yüzde 3,6 artışla 182,5 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Peki, bu artışın arkasındaki sebepler neler?
Bankaların Borçları Yükseldi
Bu dönemde, bankalar kaynaklı kısa vadeli dış borç stoku yüzde 11,6 artışla 76,4 milyar dolara yükselirken, diğer sektörlerin kısa vadeli dış borç stoku yüzde 0,1 artarak 61,4 milyar dolara çıktı. Bankaların yurt dışından kullandıkları kısa vadeli krediler, 2023 sonuna göre yüzde 32,5 artarak 16,7 milyar dolara çıktı.
“Banka hariç yurt dışı yerleşiklerin döviz tevdiat hesabı yüzde 6,8 azalarak 18,6 milyar dolara düşerken, yurt dışı yerleşik bankaların mevduatı da yüzde 0,9 düşüşle 20,5 milyar dolar olarak gerçekleşti.”Diğer Sektörler ve Özel Sektörün Borçları
Yurt dışı yerleşiklerin TL cinsinden mevduatları geçen yıl sonuna göre yüzde 35,6 artışla 20,5 milyar dolara yükseldi. Diğer sektörler altında yer alan ithalat borçları, 2023 yıl sonuna göre yüzde 0,4 artarak 54,5 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Özel sektörün kısa vadeli dış borcu 98,6 milyar dolara ulaştı.
Kamu Sektörünün Borçları
Tamamı kamu bankalarından oluşan kamu sektörünün kısa vadeli borcu 2023 sonuna göre yüzde 13,7 artarak 39,2 milyar dolar oldu. Özel alacaklılar başlığı altındaki parasal kuruluşlara olan kısa vadeli borçlar yıl sonuna göre yüzde 4,9 artarak 100,2 milyar dolar, parasal olmayan kuruluşlara olan borçlar ise yüzde 1,4 düşüşle 77,5 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
Döviz Kompozisyonu ve Kalan Vadeye Göre Borçlar
2023 yılı sonunda 1,7 milyar dolar olan kısa vadeli tahvil ihraçları, 2024 mayıs sonu itibarıyla 4,5 milyar dolar, resmi alacaklılara olan kısa vadeli borçlar 225 milyon dolar oldu. Kısa vadeli dış borç stokunun döviz kompozisyonuna bakıldığında, yüzde 49,5'i dolar, yüzde 21,8'i avro, yüzde 13,5'i TL ve yüzde 15,2'si diğer döviz cinslerinden oluştu.
Aynı dönemde, orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıl veya daha az kalmış dış borç verisi kullanılarak hesaplanan kalan vadeye göre kısa vadeli dış borç stoku, 235,3 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Söz konusu stokun 22,4 milyar dolarlık kısmı, Türkiye'de yerleşik bankaların ve özel sektörün yurt dışı şubeleri ile iştiraklere olan borçlarından oluştu.
Borçlu Bazında Değerlendirme
Borçlu bazında değerlendirildiğinde, toplam stok içinde kamu sektörünün yüzde 22,2, Merkez Bankasının yüzde 19, özel sektörün ise yüzde 58,8 paya sahip olduğu görüldü. Bu dağılım, kamu ve özel sektörlerin dış borçlanma konusundaki farklı yaklaşımlarını ortaya koyuyor.AA