Borç Artışının Kaynakları Neler?
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yayımlanan verilere göre, özel sektörün yurtdışından sağladığı kredilerde Mayıs 2024 itibarıyla önemli bir artış yaşandı. Özel sektörün yurtdışı kaynaklı uzun vadeli kredi borcu 2,4 milyar dolar artarak 157,3 milyar dolara yükselirken, kısa vadeli kredi borcu (ticari krediler hariç) 2,1 milyar dolar artışla 11,2 milyar dolar oldu.
Bankaların ve Finansal Kuruluşların Borçlanmaları Nasıl Değişti?
Bankaların uzun vadeli kredi biçimindeki borçlanmaları mayısta 2023 sonuna göre 365 milyon dolar azalırken, tahvil ihracı şeklindeki borçlanmaları 2,6 milyar dolar yükselişle 17,4 milyar dolara ulaştı. Aynı dönemde, bankacılık dışı finansal kuruluşların kredi biçimindeki borçlanmaları 97 milyon dolar azaldı, tahvil stoku 41 milyon dolar düşüşle 1,1 milyar dolar oldu.
Finansal olmayan kuruluşların kredi biçimindeki borçlanmaları 275 milyon dolar azalırken, tahvil stoku 762 milyon dolar artarak 10,9 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
Kısa Vadeli Borçlar ve Geri Ödemeler
Bankaların kısa vadeli kredi borçlanmaları, mayısta 2023 sonuna göre 1,3 milyar dolar artışla 5,8 milyar dolar oldu. Finansal olmayan kuruluşların kredi borçlanmaları 382 milyon dolar düşüşle 1,3 milyar dolara geriledi. Uzun vadeli kredi borcuna ilişkin mayıs sonu itibarıyla tahvil hariç özel alacaklılara olan borç, geçen yılın sonuna kıyasla 583 milyon dolar azalarak 106,7 milyar dolara düştü. Kısa vadeli kredi borcuna yönelik tahvil hariç özel alacaklılara olan borç ise 1,7 milyar dolar artışla 9,6 milyar dolar oldu.
Döviz Kompozisyonu ve Vade Dağılımı
Özel sektörün uzun vadeli kredi borcunun yüzde 58'i dolar, yüzde 35,5'i avro, yüzde 2,4'ü Türk lirası ve yüzde 4,1'i diğer döviz cinslerinden oluştu. Kısa vadeli kredi borcunun ise yüzde 44,4'ünü dolar, yüzde 18,8'ini avro, yüzde 32,5'ini Türk lirası ve yüzde 4,3'ünü diğer döviz cinsleri oluşturdu. Uzun vadeli toplam kredi borcunun yüzde 37,8'i finansal kuruluşlara, yüzde 62,2'si finansal olmayan kuruluşlara, kısa vadeli toplam kredi borcunun ise yüzde 75,7'si finansal kuruluşlara ve yüzde 24,3'ü finansal olmayan kuruluşlara borçlardan oluşuyor.
Gelecek Yıl İçin Ödeme Planı
Özel sektörün yurtdışından sağladığı krediler kaynaklı toplam borcu mayıs sonu itibarıyla kalan vadeye göre incelendiğinde, 1 yıl içinde gerçekleştirilecek anapara geri ödemelerinin toplam 51 milyar dolar düzeyinde olduğu hesaplandı. Bu yüksek geri ödeme miktarı, özel sektörün finansal yükümlülüklerini nasıl karşılayacağı ve bu durumun ekonomik dengelere nasıl yansıyacağı konusunda soru işaretleri yaratıyor.AA