Türkiye'nin en büyük sanayi şirketlerinden 85'i, 2023 yılında borsada işlem görerek tarihi bir rekora imza attı. İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından yayımlanan Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2023 Araştırması'na göre, 2022'de 73 olan halka açık şirket sayısı, geçen yıl 12 adet artışla 85'e çıkarak en yüksek düzeye ulaştı. Bu artışın sebepleri ve sonuçları nelerdir?
Halka Açılmanın Sebepleri Neler?
İSO 500 içinde halka açık şirketlerin sayısı, 2017-2021 döneminde 65-69 bandında seyrederken, 2022 ve 2023 yıllarında ortaya çıkan finansal koşullar şirketleri halka açılmaya yöneltti. Peki, bu finansal koşullar nelerdi ve nasıl bir etki yarattı?
"Sanayicinin yatırım ve üretim devamlılığı için finansmana erişim önem arz ediyor," diyen Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Levent Aydın, bu süreçte halka arzların kritik rolüne dikkat çekiyor.
Finansal Performans ve Kar Artışı
İSO 500 içerisinde yer alan halka açık şirketlerin performanslarına bakıldığında, üretimden satışlar 2 trilyon 67,3 milyar lira ile toplamdan yüzde 32,4'lük pay alırken, dönem kar ve zarar toplamındaki payı yüzde 33,6'dan 35,5'e yükseldi. Bu artış, halka açık şirketlerin finansal gücünü ve piyasadaki etkisini nasıl değiştirdi?
İhracat ve Aktif Toplamlar
Halka açık şirketlerin ihracat payı 2022'de yüzde 34,1 seviyesinden 2023'te yüzde 32,7'ye gerilerken, aktif toplamları 2 trilyon 916 milyar lira ile toplam içindeki payı yüzde 33'e ulaştı. İhracat payındaki düşüş ve aktif toplamların artışı, şirketlerin stratejik planlamalarını nasıl etkiliyor?
Toplam Borç ve Öz Kaynak Oranları
Bilanço göstergelerinde yer alan toplam borçlara bakıldığında, Türkiye'nin en büyük 500 sanayi şirketinin borcu 2023 yılında yüzde 60 artarak 2,5 trilyon liradan 4 trilyon 13 milyar liraya çıktı. Halka açık şirketlerin toplam borcu ise 1 trilyon 373,5 milyar lira ile toplam içindeki payı yüzde 34,2 oldu. Bu borç yükü, şirketlerin uzun vadeli planlamalarını ve finansal sürdürülebilirliklerini nasıl etkiliyor?
"Halka açılma, sanayi şirketlerine kısa vadede yatırımlarını finanse etmek için sermaye toplamasına, şirketlerin borçlanma ihtiyacının azaltılmasına ve finansal yapılarını güçlendirmesine katkı sunarken, uzun vadede finansal istikrar ve büyüme potansiyeli sunarak bu süreçte kritik bir rol oynar," diyor Prof. Dr. Levent Aydın.
Geleceğe Bakış: Halka Açılmanın Stratejik Önemi
Güçlü finansal yapıya sahip, büyüme potansiyeli yüksek ve yatırımcı güvenini kazanmış şirketlerin halka açılmaya devam edebileceğini ifade eden Aydın, halka arz ivmesinin piyasa ve ekonomik koşulların yanı sıra şirketlerin özel durumlarıyla stratejik kararlarına bağlı olduğunu vurguladı. Bu süreç, Türkiye'nin ekonomik büyümesi ve sanayinin sürdürülebilirliği açısından ne kadar önemli?
"Sanayi şirketlerinin sermaye piyasalarından daha fazla yararlanması, uzun vadeli stratejik bir avantaj olarak değerlendirilebilir. Ayrıca, Sermaye Piyasası Kurulu, Borsa İstanbul yönetimi ve hükümetin halka arzları teşvik eden politikaları da bu süreci olumlu yönde etkileyebilir," diyen Aydın, şirketlerin halka açılmasının ekonomiye geniş kapsamlı faydalar sağlayabileceğini belirtti.
Türkiye'nin en büyük sanayi şirketlerinin borsada işlem görmesiyle sermayenin tabana yayılması ve derinleşmesi, gelecekte ekonominin sağlıklı büyümesi için hayati öneme sahip. Ülke ekonomilerinin gelişmişlik düzeylerinin genelde sermaye piyasalarının, özelde ise borsalarının derinlikleriyle doğru orantılı olduğu görülmektedir.
Bu doğrultuda, Türkiye'nin büyük sanayi şirketlerinin borsada işlem görmesi, sadece finansal değil, aynı zamanda stratejik bir hamle olarak değerlendirilmelidir.AA