Güneydoğu Anadolu Bölgesi, tarımsal üretimdeki aşırı yer altı suyu kullanımı sebebiyle ciddi bir çevresel tehdit ile karşı karşıya. Elektrikli motopompların arazi sulamalarında yoğun kullanılması, bölgedeki yer altı sularının hızla tükenmesine yol açıyor, bu durum hem çevresel hem de jeofiziksel dengeleri olumsuz etkiliyor.
Yer Altı Suyu Kullanımının Artması ve Sonuçları
Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki Diyarbakır, Mardin, Siirt, Şırnak, Batman ve Şanlıurfa illerinde tarımsal faaliyetler, yer altı su kaynaklarının aşırı kullanımı nedeniyle ciddi bir çevresel tehdit oluşturuyor. Dicle Elektrik tarafından yapılan açıklamalara göre, bölgede tarımsal sulama için kullanılan elektrikle çalışan motopomplar, yılda ortalama 7,25 milyar kWh elektrik tüketiyor ve milyarlarca metreküp değerli yer altı suyunun çekilmesine sebep oluyor.
Dünyanın Dönüş Eksenindeki Kaymalar
Dicle Elektrik Genel Müdürü Yaşar Arvas'a göre, yer altı sularının aşırı kullanımı, dünyanın dönüş ekseninde kaymalara etki ediyor. Geophysical Research Letters dergisinde yer alan bir araştırma, 1993 ile 2010 yılları arasında yer altından çekilen 2 trilyon ton suyun, dünyanın dönüş ekseninde yıllık 4,36 cm hızda 64 derece doğuya bir kayma ile sonuçlandığını ortaya koyuyor.
Tarım ve Yer Altı Suyu Kullanımı
Dicle Elektrik’in hizmet bölgesindeki çiftçilerin büyük bir çoğunluğu tarımsal sulama için elektrikle çalışan motopomplar kullanıyor. Bu durum, yer altı suyu kullanımındaki aşırılığın toprak yapısının bozulmasına, erozyona, verimliliğin düşmesine ve çölleşmeye neden olduğunu gösteriyor.
Kaçak Trafo Kullanımı ve Sulama Sorunları
Dağıtım bölgelerinde tarımsal sulama için kurulan kayıtlı elektrik trafolarına ek olarak, 8 bin 189 kaçak trafo tespit edildi. Özellikle Şanlıurfa'da bu sayının 5 bin 834 adete ulaştığı belirtiliyor. Yer altı sularının azalması ve daha derinlerden su çekme zorunluluğu, bölgede asıl sorunun elektrik değil, sulama olduğunu ortaya koyuyor.
“Sürdürülebilir olmayan su yönetiminin sadece yerel ve çevresel sorunları değil, aynı zamanda küresel ve jeofiziksel dengeleri de etkilediğini gösteriyor.” - Yaşar Arvas, Dicle Elektrik Genel Müdürü
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki yer altı su kaynaklarının aşırı kullanımı, tarımsal üretimden kaynaklanan su yönetimi sorunlarına yeni çözümler bulunmas ının ve sürdürülebilir kaynak kullanımının önemini bir kez daha gündeme getiriyor.
