Yüzyıllık Geleneğin İzleri
Adıyaman’ın Gerger ilçesi Yeşilyurt Köyü’nde köylüler, 300 yılı aşkın bir geleneği yaşatmaya devam ediyor. Buzdolabının olmadığı dönemlerden kalan bu gelenek, tulum peyniri ve çökeleklerin dağ mağaralarında saklanmasıyla sürdürülüyor. Köylüler, özellikle yaz aylarında keçi derisine bastırdıkları peynir ve çökelekleri, Abacığ yaylasındaki doğal mağaralarda saklayarak ürünleri uzun süre bozulmadan koruyabiliyorlar.
Soğuk Mağaralarda Peynir Saklama Sanatı
Bu mağaralar, peynir ve çökeleklerin serin ve karanlık ortamlarda saklanmasını sağlayarak daha lezzetli hale gelmelerine olanak tanıyor. 3 ay boyunca mağaralarda muhafaza edilen bu ürünler, sıcak yaz aylarında dahi doğal klimalı bir ortamda korunuyor. Köylüler, bu geleneğin dedelerinden kendilerine miras kaldığını belirterek, ürünlerini hala bu eski usullerle saklamaktan memnun olduklarını ifade ediyorlar.
Dededen Toruna Aktarılan Miras
72 yaşındaki köy sakini Mehmet Ay, bu geleneği sürdürenlerden biri. Babasından devraldığı bu yöntemi genç nesillere aktarmak isteyen Ay, “Dedemden babama, babamdan da bana geçen bu mağarayı kullanıyoruz. Her yıl yaklaşık 100 aile, çökelek ve peynirlerini buraya getirip saklıyor. Bu gelenek, köylüler arasındaki güveni ve dayanışmayı da simgeliyor, kimse kimsenin ürününe karışmıyor” diye konuştu.
Doğal Soğutma Sistemi: Mağaralar
Mağaraların soğuk yapısı, ürünlerin bozulmadan saklanmasını sağlıyor. Köylüler, mağaralara uzun ve zorlu bir yolculuktan sonra ulaşarak peynir ve çökeleklerini yerleştiriyorlar. Ürünler burada kaldığı süre boyunca hem kıvamını alıyor hem de lezzetleri artıyor. Bu doğal yöntem, soğutma ve muhafaza teknolojisinin olmadığı dönemlerdeki zekice bir çözüm olarak günümüzde de etkisini sürdürüyor.
Ekonomiye Katkı
Yapılan peynir ve çökelekler sadece ailelerin tüketimiyle sınırlı kalmıyor. Köylüler, mağaralarda sakladıkları bu ürünleri kış aylarında çıkararak bir kısmını satıyor ve bu sayede ev ekonomilerine katkı sağlıyorlar. Mehmet Ay, “Kendi ihtiyacımız kadarını alıp tüketiyoruz, kalanını ise satarak geçimimize katkıda bulunuyoruz” diyor.
Gelecek Nesillere Aktarılan Bir Gelenek
Köylüler, bu yüzyıllık geleneği yaşatmaya kararlı. Mehmet Ay, bu kültürü gelecek nesillere de aktarmak istediklerini belirterek, “Bu mağaralar Allah’ın bize verdiği doğal klimalardır. Buradaki hava, peynir ve çökeleğe lezzet katıyor. Umarız bu geleneği çocuklarımız ve torunlarımız da devam ettirir” ifadelerini kullanıyor. İHA
