Zerzevan Kalesi'nin Tarihi Önemi
Diyarbakır’ın Çınar ilçesinde bulunan ve 3 bin yıllık geçmişe sahip Zerzevan Kalesi, Roma döneminin askeri yerleşim alanı olarak büyük bir öneme sahiptir. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan kalede, her geçen gün yeni keşifler yapılmaktadır. Bu yıl, önemli bir gelişme yaşandı ve Güney surları gün yüzüne çıkartıldı. Surların ortaya çıkmasıyla birlikte kalenin tarihi yapıları daha da belirginleşmeye başladı.
Güney Surlarının Keşfi ve Kazı Çalışmaları
Zerzevan Kalesi'nde devam eden kazı çalışmaları, ilk kez 2014 yılında başlamış ve bugüne kadar pek çok önemli eser gün yüzüne çıkmıştır. Kazıların başında yer alan Prof. Dr. Aytaç Coşkun, Güney surlarının ortaya çıkarılmasının kalenin savunma yapılarının daha iyi anlaşılmasına yardımcı olacağını belirtiyor. Coşkun, “Güney surlarının gün yüzüne çıkması, bu kalenin askeri yerleşim olarak ne kadar stratejik bir öneme sahip olduğunu gösteriyor” dedi.
Mithras Tapınağı ve Diğer Keşifler
Zerzevan Kalesi’ndeki kazılarda, Roma döneminin son Mithras tapınağının bulunması önemli bir gelişme olarak kaydedildi. Tapınak ve yer altı yapıları üzerine yapılan kazılar, kalenin dini ve askeri yaşamına ışık tutuyor. Coşkun, Mithras tapınağının bulunduğu alanla ilgili olarak şunları söyledi: “Mithrasçıların kaldığı bu alanda kazı çalışmalarımız devam ediyor. Bu, hem bölgenin hem de Diyarbakır’ın tarihini değiştiren bir buluş.”
İleriye Dönük Kazı ve Restorasyon Planları
Güney surları ve diğer yapılar üzerinde yapılan kazı çalışmalarının yanı sıra, restorasyon süreçleri de başlatılacak. Coşkun, “Bu yıl, ilk etapta Güney kule ve kilise üzerinde restorasyon yapılacak. Daha sonraki yıllarda, yeraltı kilisesi, Mithras kutsal alanı gibi bölümlerde de restorasyon süreci devam edecek” dedi. Kalede ortaya çıkan her yeni eser, bölgenin tarihsel dokusunu koruyarak gelecek nesillere aktarılacak.
Roma Dönemi ve Zerzevan Kalesi’nin Önemi
Zerzevan Kalesi’nde yapılan kazılar, Roma arkeolojisi açısından büyük bir öneme sahip. Roma dönemi askeri ve sosyal yaşamını detaylı bir şekilde ortaya koyan eserler bulunuyor. Prof. Dr. Coşkun, “Zerzevan Kalesi’nde ortaya çıkan bazı eserlerin dünyada eşi benzeri yok. Bu buluntular, Roma döneminin sosyal ve askeri yaşantısı hakkında eşsiz bilgiler veriyor” dedi.
Gelecekteki Kazılar ve Buluntular
Henüz kazıların sadece yüzde 10’luk kısmı tamamlanmışken, ilerleyen yıllarda çok daha fazla buluntu bekleniyor. 5 yıllık planlama çerçevesinde, Zerzevan Kalesi’nin yüzde 30’luk kısmı kazılmış olacak. Coşkun, kazıların ilerledikçe, yeraltı kilisesi, büyük kilise, gizli geçitler gibi önemli alanların da gün yüzüne çıkacağını belirtti.
"Zerzevan Kalesi, bölgenin tarihini sadece geçmişe değil, geleceğe de ışık tutuyor." - Prof. Dr. Aytaç Coşkun.İHA
