BİLGİ NOTU
ÖZET
İnternet teknolojisi günümüzde diğer kitle iletişim araçlarını geride bırakmış, dijital dünya, bireylerin büyük çoğunluğunun yaşamının vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. İnternet üzerinden geliştirilen ve her geçen gün artan kolay erişim ve iletişim yöntemleri, “sosyal medya” kavramını toplumsal yaşamın merkezine taşımıştır. Gelişen teknoloji ve çeşitlenen iletişim ağları pek çok kolaylığın ve faydanın yanı sıra yeni sosyal problemleri ve tehlikeleri de beraberinde getirmiştir. Kötü niyetli kullanıcılar kimliklerini gizleyerek internet ortamında sahte isim ve hesaplarla gerçek dışı ve yasa dışı içerik oluşturup paylaşabilmekte, iftira, hakaret, karalama ya da itibarsızlaştırma kampanyalarına hedef olan pek çok masum insan, siber zorbalığa maruz kalıp ciddi mağduriyetler yaşayabilmektedir.
SİBER ZORBALIK ÇOK DAHA TEHLİKELİ
Siber zorbalık, geleneksel zorbalıktan bazı yönleriyle ayrılmakta, mağdur için telafisi çok daha zor zararlara neden olmaktadır.
Geleneksel zorbalık faaliyetlerinde yalnızca olayın gerçekleştiği ortamda bulunan insanlar bu zorbalığa tanık olurken, internet ortamının sınır tanımayan yapısı, hızlı erişim ve geniş paylaşım kolaylığı nedeniyle siber zorbalıkta birçok insan bu zorbalığa tanık olmaktadır. Bu nedenle mağdura çok daha fazla kalıcı ruhsal zararlar verebilmektedir. Siber zorbalığı diğer zorbalıktan ayıran özelliklerden bir diğeri ise cinselliğin daha yaygın ve kolay olarak kullanılabilmesidir. Birey, gerçek dünyada zorbalığın gerçekleştiği ortamdan uzaklaştığında zorbalık etkisi hafiflerken, siber dünyada bu ortamdan uzaklaşabilme imkânı çok zordur.
SİBER ZORBALIK DÜNYAYI TEHDİT EDİYOR
Siber zorbalık tüm dünyada bireylerin kişilik haklarını ve yaşamlarını tehdit eden mücadele edilmesi gereken bir vaka haline gelmiştir. Örneğin Japonya’da sosyal medya istismarıyla karşı karşıya kalan bir televizyon yıldızı intihar etmiştir. Bu intiharın ardından kamuoyunda artan siber zorbalık endişesi karşısında Japonya parlamentosu, internet ortamında siber zorbalık yapan kişilere hapis ve para cezası verilmesini düzenleyen yasa çıkarmıştır.
HAYALETİN ZORBALIĞI
Siber zorbalıkta bir diğer önemli husus ise failin kimliğini ortaya çıkarmadan gizlenerek bu faaliyetlerde bulunabilmesidir.
Failin tespit edilememesi ise cezai işlemlerin yapılmasını zorlaştırmakta, suçun cezasız kalması tehlikesini doğurmaktadır. Özellikle bazı sosyal medya platformları failin tespiti hususunda gerekli ve yeterli sorumluluğu yerine getirmemekte, çoğu zaman resmi başvurulara rağmen kullanıcı bilgisini, IP adresini, kimlik bilgilerini paylaşmaktan kaçınmaktadır. Birçok ülke vatandaşlarını siber zorbalıklardan ve internet üzerinden işlenen suçlardan korumak için kanuni düzenlemeler yapmak durumunda kalmıştır. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de ihtiyaç duyulan gerekli kanuni düzenlemeler yapılmış ve yapılmaya devam edilmektedir.
SİBER ZORBALIĞA KARŞI DEZENFORMASYONLA MÜCADELE YASASI
Kamuoyunda Dezenformasyonla Mücadele Yasası olarak da bilinen “ Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”nde siber zorbalığa karşı vatandaşların korunmasına yönelik düzenlemeler yer almaktadır
Bu yasa değişikliği ile internetin dağınık ve dinamik yapısı nedeniyle içerik veya yer sağlayıcının nerede bulunduğunun tespitinde yaşanan sorunlar ve buna bağlı olarak ortaya çıkan yetki tartışması giderilecektir. Katalog suçlarla daha etkin mücadele edilebilmesi amacıyla yurt içi yurt dışı ayrımı kaldırılarak engelleme yetkisinde birlik sağlanmış olacaktır. Örneğin; siber zorbalığın sonuçları itibariyle en tehlikelilerinden olan intihara yönlendirme suçu karşında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), nerede olursa olsun intihara yönlendirme içeriğine müdahale edebilecektir. Böylece 5651 sayılı Kanun gereğince içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararının gereği, derhal ve en geç kararın bildirilmesi anından itibaren dört saat içinde yerine getirilecek, yayını yapanlar hakkında Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulacaktır.
SİBER ZORBALIĞA KARŞI DEZENFORMASYONLA MÜCADELE YASASI
Reklam yasağı Resmi Gazete’ de yayımlanır.
Bu Kanun kapsamında; BTK tarafından verilen içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararının yerine getirilmemesi halinde, Türkiye’de bulunan vergi mükellefi gerçek ve tüzel kişilerin, ilgili yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcıya altı aya kadar reklam vermesinin yasaklanmasına BTK tarafından karar verilebilir, bu kapsamda yeni sözleşme kurulamaz ve buna ilişkin para transferi yapılamaz. BTK, içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararının yerine getirilmesine kadar, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde elli oranında daraltılması için sulh ceza hâkimliğine başvurabilir. Hakim tarafından verilen yüzde elli oranında bant daraltma kararının tebliğinden itibaren otuz gün içinde sosyal ağ sağlayıcı içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararının gereğini yerine getirmez ise bant genişliğinin yüzde doksan oranına kadar daraltılması için BTK sulh ceza hâkimliğine başvurabilir.
SİBER ZORBALIĞA KARŞI DEZENFORMASYONLA MÜCADELE YASASI
Hâkim tarafından verilen kararlar, erişim sağlayıcılara bildirilmek üzere BTK’ya gönderilir.
Kararların gereği, bildirimden itibaren derhâl ve en geç dört saat içinde erişim sağlayıcıları tarafından yerine getirilir. Sosyal ağ sağlayıcının, içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararının gereğini yerine getirmesi ve bildirmesi halinde yalnızca internet trafiği bant genişliğinin daraltılması tedbiri kaldırılır. Yasayla; sosyal ağ sağlayıcı, BTK tarafından yapılacak kullanıcı haklarına ilişkin düzenlemelere uymakla yükümlü olacaktır. Sosyal ağ sağlayıcı, başlık etiketleri veya öne çıkarılan içerikler aracılığıyla ortam sağladığı başkasına ait yayın yoluyla işlenen suçtan, yayını sunuş biçiminden kullanıcının söz konusu yayına ulaşmasını amaçladığı açıkça belli ise sorumlu tutulacaktır.
Sosyal ağ sağlayıcı, kişilerin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokan içerikleri öğrenmesi ve gecikmesinde sakınca bulunması halinde, bu içeriği ve içeriği oluşturana ilişkin bilgileri yetkili kolluk birimleriyle paylaşmak durumunda kalacaktır. Dezenformasyonla Mücadele Yasasıyla, sosyal ağ sağlayıcıların yükümlülükleri artırılırken, bireylerin siber zorbalıklara karşı kişisel haklarının korunmasına yardımcı tedbirler alınmaktadır.
