Şanlıurfa'nın Siverek ilçesine bağlı Karakoyun mahallesinde, yüzyıllardır süregelen kerge geleneği bu yıl da devam ediyor. İlçeye 10 kilometre mesafede bulunan Karakoyun mahallesinde yaşayan Karaduman ailesi, bağ bozumu sezonunda topladıkları şire üzümlerini geleneksel yöntemlerle işleyerek bulamaç ve pekmez hazırlığına başlıyor. Her yıl tekrarlanan bu süreç, bölge halkının geçmişle olan güçlü bağını ve kültürel mirasını gözler önüne seriyor.
Şire Üzümü Toplama ve İşleme Süreci
Karakoyun’un verimli topraklarında yetişen şire üzümleri, bağlardan büyük bir özenle toplanıyor. Bu üzüm türünün ezik ve kuru olanları, dikkatlice ayıklandıktan sonra geniş delikli üzüm leğenlerine doldurularak basma işlemine hazır hale getiriliyor. Bu aşama, üzümün özünü ortaya çıkaran önemli bir adım olarak kabul ediliyor. Önceki dönemlerde taş veya tahtadan yapılan ezme yerleri yerini, son yıllarda halk arasında "Kurn" adı verilen demir yalaklara bırakmış durumda. Bu modernleşme, üzümün suyunun daha etkili bir şekilde çıkarılmasını sağlıyor.
Kaynayan Şire Suyu: Bulamacın Hazırlanışı
Üzümlerden elde edilen şire suyu, büyük kazanlara doldurularak ateşte kaynatılmaya başlanıyor. 3 ila 5 saat süren bu kaynatma sürecinde, kazandan alınan sulu ve köpüklü kısımlar ayrılarak yoğun kıvamlı bulamaç ortaya çıkarılıyor. Karaduman ailesi, bu bulamacı kaplara doldurarak halk arasında "sıtıl" olarak bilinen geniş bezlerin üzerine sürüyor. Bir gün boyunca güneşte bekletilen bu bezler, kuruduktan sonra toplanarak çeşitli şekillerde kullanıma hazır hale getiriliyor. Bu süreç sonunda elde edilen ürünler, pekmez ve kuru yemiş yapımında kullanılıyor.
Kerge Geleneği Yıllardır Devam Ediyor
Her yıl düzenli olarak gerçekleştirdikleri bağ bozumu ve bulamaç yapma işlemleri hakkında konuşan Doğan Karaduman, şu açıklamalarda bulunuyor:
"Kerge için bağlarımızda üzüm topluyoruz. Sabah erkenden topladığımız üzümleri akşam basarak suyunu çıkarıyoruz. Gece dinlenmeye aldığımız şireyi, sabaha karşı saat 1-2 gibi kaynatmaya başlıyoruz. Tüm temizlik işlemleri ve kaynatma yaklaşık 5 saat sürüyor. Bu bulamacı sadece kendimiz için yapıyoruz. Bağlarımız az olduğu için satmıyoruz; yoksa satardık."
Karaduman ailesi, bu geleneksel yöntemleri yalnızca kendileri için değil, aynı zamanda gelecek nesillere aktarılacak bir miras olarak da görüyor.
Siverek Şire Üzümüne Azalan İlgi
Siverek’in meşhur şire üzümü, mevsimin sonlarına doğru toplanan, küçük taneli, oldukça tatlı ve enerji dolu bir üzüm çeşididir. Sindirimi kolay olan bu üzüm, özellikle karaciğer dostu olarak bilinir. Ancak son yıllarda bağların azalması ve gerekli bakımın yapılmaması nedeniyle şire üzümü üretimi hızla düşüş göstermektedir. Bölge halkı, bu kültürel mirasın yok olmaması için şire üzümü şenlikleri düzenlemekte ve bu kıymetli geleneği ayakta tutmak için çaba sarf etmektedir.
Geleceğe Aktarılan Bir Miras: Şire Üzümü Şenlikleri
Siverek’te geçmişten günümüze taşınan bağ bozumu ve şire üzümü üretimi, artık tehdit altında olsa da, yerel halkın çabaları sayesinde yaşatılmaya çalışılıyor. Her yıl düzenlenen şenlikler, bu mirasın unutulmaması adına büyük bir öneme sahip. Ancak uzmanlar, üzüm bağlarına daha fazla bakım gösterilmezse bu üretim geleneğinin zamanla tamamen yok olabileceği konusunda uyarılarda bulunuyor. Haber Zafer AĞIRMATLI
